23 Şubat 2025 Pazar günü Almanya’daki federal seçimlerin (Bundestagswahl) ilk sonuçları ve sandık çıkış anketleri elimizde. Bu veriler ışığında, henüz kesinleşmemiş olsa da, seçimin ilk sonuçlarına dayanarak bir analiz yapabiliriz. Şu anki tablo, Almanya siyasetinde önemli bir değişim dalgasını ve seçmen eğilimlerini yansıtıyor.
İlk Sonuçlara Genel Bakış
Sandık çıkış anketlerine göre:
- CDU/CSU (Birlik Partileri): %28,6-29 civarında oy oranıyla açık ara birinci parti konumunda. Bu, 2021 seçimlerinde aldıkları %24,1’e kıyasla yaklaşık 5 puanlık bir artış demek.
- AfD (Almanya için Alternatif): %19,5-20,4 bandında, ikinci sırayı alıyor. 2021’deki %10,3’lük oy oranını neredeyse ikiye katlayarak tarihi bir sıçrama yapmış görünüyor.
- SPD (Sosyal Demokrat Parti): %16-16,3 ile üçüncü sıraya gerilemiş durumda. 2021’de %25,7 ile birinci parti olan SPD, yaklaşık 10 puanlık dramatik bir kayıp yaşıyor.
- Yeşiller (Die Grünen): %12,3-13,5 arasında, 2021’deki %14,8’e göre hafif bir gerileme var.
- Die Linke (Sol Parti): %8,5 civarında bir oy oranıyla dikkat çekiyor; bu, 2021’deki %4,9’a göre ciddi bir yükseliş ve barajı aşmalarını sağlıyor.
- FDP (Hür Demokrat Parti): %5 barajının altında kalarak (%4-5 arası) parlamentodan düşme riskiyle karşı karşıya.
Analiz: Kazananlar ve Kaybedenler
- CDU/CSU’nun Zaferi: Friedrich Merz liderliğindeki Birlik partileri, Ampel koalisyonunun (SPD, Yeşiller, FDP) çöküşünden ve halktaki değişim arzusundan faydalanmış görünüyor. Ekonomik istikrar ve güvenilir yönetim vaadi, seçmenlerde karşılık bulmuş. Ancak %29, CDU/CSU için tarihi bir rekor değil; bu, Merkel dönemindeki %40’ların altında bir başarı. Yine de hükümeti kurma yolunda en avantajlı parti konumundalar.
- AfD’nin Tarihi Yükselişi: Aşırı sağcı AfD, %20’ye yakın oy oranıyla Almanya’da savaş sonrası dönemin en yüksek aşırı sağ desteğini almış durumda. Göç karşıtı söylemler, ekonomik belirsizlik ve güvenlik kaygıları, özellikle doğu eyaletlerinde ve genç seçmenler arasında AfD’yi güçlendirmiş. Ancak diğer partilerin AfD ile koalisyon yapmayı reddetmesi, onların iktidar şansını yok denecek kadar azaltıyor. Bu, AfD’nin muhalefetteki etkisini artırabilir ama yönetime doğrudan katılımını engelliyor.
- SPD’nin Çöküşü: Olaf Scholz’un liderliğindeki SPD, Ampel hükümetinin başarısızlık algısından büyük darbe yemiş. Ekonomik durgunluk, enerji krizi ve koalisyon içi uyumsuzluk, SPD’nin güvenilirliğini zedelemiş. %16’lık oy oranı, parti tarihinin en düşük seviyelerinden biri ve Scholz’un liderlik pozisyonu ciddi şekilde sorgulanıyor.
- Yeşiller ve FDP’nin Gerilemesi: Yeşiller, iklim gündeminin bu seçimde geri planda kalmasıyla kan kaybetmiş. %12-13, hâlâ etkili bir oran olsa da, 2021’deki çıkışlarının gerisinde. FDP ise %5 barajını aşamayarak Ampel’in en büyük kaybedeni olabilir. Liberallerin koalisyondaki tutarsız duruşu ve ekonomik politikalardaki eleştiriler, seçmen desteğini eritmiş.
- Sol Parti’nin Sürprizi: Die Linke’nin %8,5’luk oy oranı, sosyal adalet ve eşitlik taleplerinin gençler ve doğu eyaletlerindeki seçmenler arasında hâlâ yankı bulduğunu gösteriyor. Bu yükseliş, solun yeniden canlanma potansiyeline işaret ediyor.
Seçmen Eğilimleri
- Değişim Talebi: Ampel koalisyonunun dağılması ve ekonomik zorluklar, seçmenlerin statükodan uzaklaştığını gösteriyor. CDU/CSU’nun yükselişi, istikrar arayışını yansıtıyor.
- Aşırı Sağın Normalleşmesi: AfD’nin %20’ye yaklaşması, aşırı sağın artık marjinal bir hareket olmaktan çıkıp ana akım bir seçenek haline geldiğini ortaya koyuyor. Bu, Almanya’da ve Avrupa’da endişe verici bir trend.
- Genç Seçmenler: İlk kez oy kullananlarda AfD’nin 13 puanlık artışı ve Sol Parti’nin 19 puanlık sıçraması, gençlerin kutuplaştığını gösteriyor. Yeşiller ve FDP’nin bu gruptaki kayıpları ise dikkat çekici.
- Katılım Oranı: Yüksek katılım (%83-84 civarı), halkın bu seçime verdiği önemi ve değişim isteğini pekiştiriyor.
Olası Koalisyon Senaryoları
- Siyah-Kırmızı (CDU/CSU + SPD): İlk sonuçlar, bu büyük koalisyonun çoğunluğu sağlayabileceğini gösteriyor. SPD’nin zayıf performansı nedeniyle CDU/CSU liderliğinde bir hükümet muhtemel.
- Siyah-Yeşil (CDU/CSU + Yeşiller): Yeşiller’in %12-13’ü, CDU/CSU ile bir koalisyonu mümkün kılabilir. Ancak politik farklılıklar bu ihtimali zorlaştırıyor.
- Karma Koalisyonlar: Sol Parti’nin barajı aşması, teorik olarak SPD, Yeşiller ve Sol Parti ile bir sol ittifakı gündeme getirebilir, ama bu zayıf bir ihtimal. FDP’nin baraj altında kalması durumunda ise seçenekler daralıyor.
Sonuçların Anlamı
İlk sonuçlar, Almanya’da siyasetin sağa kaydığını ve merkez solun (SPD, Yeşiller) ciddi bir güven kaybı yaşadığını gösteriyor. CDU/CSU’nun zaferi, istikrar arayışına işaret ederken, AfD’nin yükselişi demokratik değerler ve göç politikaları üzerine tartışmaları alevlendirecek. Scholz’un Ampel hükümeti dönemi, seçmen nezdinde başarısız olarak değerlendirilmiş gibi görünüyor. Kesin sonuçlar akşam saatlerinde netleşecek, ancak şu anki tablo, Almanya’nın yeni bir siyasi döneme girdiğini ve bu değişimin Avrupa genelinde de yankı bulabileceğini düşündürüyor.
